Bombus arısı üretimi - Bombus Terrestris üretimi

[Ali Varol]

Şimdiye kadar bombus arısı yetiştirmesi ile ilgili paylaşımlarda bulunduk. Şimdi bir arkadaşımız üretmekten söz ediyor Üretmek ve yetiştirmek bazen eş anlamlı olarak da kullanılıyor. Ancak konumuzla ilgili yetiştirmekten söz ederken,“bakıp büyütmek, geliştirmek, üretmek “ anlamlarını kullanırız. Oysa üretmek deyince daha çok,“Aynı türden canlıları çoğaltmak” anlamı kullanılır. O nedenle üretmek konusunu ayrı bir başlık altında cevaplamak istedim.

https://www.aricilik.gen.tr/index.php/topic,1283.msg11675/topicseen.html#msg11675]sayın ali bey yazılarınızı bir arkadaş vesilesiyle okudum.hem üzüldüm hemde çok sevindim bu kadar yakın  bu kadar uzak olunmaz. benim derdimde aynı eğer siz veya bu konuda kendini daha yetkin gören büyüklerimiz varsa bize bi çare olurlarsa çok sevinecem.ali bey bizim sorumuz şu kısaca yazıyom.ben köyle haşırneşir olan biriyim komşumuzun bizim eve yakın bi serası var .bende arım olması hasebiyle bu canlılara çok meraklıyım.komşuylada tartıştık komşum hersene yeni koloni alıyor ve sezon sonunda bu koloniler ölüyor.bunlar ölmeden önce birsürü ana arı ve birsürü erkek arı üretiyorlarmış.bu durumda elimizde erkek arı var ana arı da fazlasıyla var ve bunlar telef oluyorlar. şimdi kısaca un var şeker var yağ var .kendimiz bunlardan helva yapamazmıyız.yani bunlardan yeni koloni üretemezmiyiz .inan çok yazık oluyor imkanlar içinde imkansızlık yaşıyoruz. bu konuda tavsiyelerinizi bekliyoruz çok selamlar allaha emanet olun.not yerim uzunlar köyündedir yolun düşerse bi çayımızı içersen bizi mutlu edersin

Sayın Hammaların Naci,

Bu konudaki duyarlılığınızdan dolayı size teşekkür ederim.
Seralardaki kolonilerde oluşan bombus ana arısı ve erkek arılarından yeni koloniler üretebilir miyiz?
Seralardaki bu ana arı ve erkek arılardan yeni koloni üretmemiz doğru olur mu?

Hem üretebiliriz, hem üretemeyiz.

Bu soruları sera sahipleri, seralara bombus arısı dağıtımı yapan tarımcılara defalarca sordular. Cevaplar her defasında “Hayır üretilemez, çünkü üretim firmaları bu kolonileri üretirken yeni çıkacak ana arıların kısır kalması için genleriyle oynamışlar…” Ya da buna benzer başka cevaplar. “Adaaam sende ben tarımcıdan daha mı iyi bileceğim, üretilebilseydi o kendi üretirdi” dersek üretemeyiz.

Konu ile ilgili yabancı internet sitelerini araştırırsak, yerli basını araştırırsak, ÜRETEBİLİRİZ.

Bu iş aslında akademisyenlerimizin işi. Üniversitelerimiz bazı araştırmalar yapmışlar ve sonuçlarını yayınlamışlar. Ancak bu araştırma ve sonuçları üreticilerimizin haberi yoktur. Konuyu ihtiyaç sahibinin anlayacağı şekilde anlatırsak, ÜRETEBİLİRİZ:

Burada Akdeniz Üniversitesindeki yapılan iki denemeden söz etmek istiyorum.
1.   Deneme, 1998 yılında doğadan 167 adet çiftleşmiş bombus ana arısı toplamışlar, kuluçkaya yatırmışlar, yeni koloniler üretmişler, ana arıdan koloni üretmek için neler gerekli, hangi yolları izlemek gerekli her bir şeyi yazıp açıklamışlar. Sözü “Buyurun, siz de üretin.” Demeye getirmişler.
2.   Deneme, 2008 yılında ticari bir firmadan sağlanmış 200adet çiftleşmiş ana arı kuluçkaya yatırılmış, oluşturulan kolonilerden ana arılar, erkek arılar üretilmiş, bu ana ve erkek arılar çiftleştirilmiş, Çiftleştirilen yeni analardan da koloniler oluşturulmuş. Ana arı yetiştirmenin, çiftleştirmenin, yani bombus arı seri ve yıl boyu devamlı üretiminin bütün püf noktalarını, gözlemişler, yazmışlar.
 
Her iki denemede de üretilmiş koloniler seralara konmuş ve onların ticari kolonilerde olduğu gibi tozlama yaptıkları gözlemlenmiş.

Biliyoruz ki seralarda kolonileri bazılar sadece ana arı üretirler. Bazıları sadece erkek arı üretirler Bazıları hem erkek arı hem de ana arı üretirler. Bazıları da hiç ana ve erkek arı üretmezler. Eğer ana arılar uygun yaşta iken kovanlardan toplayıp başka bir kovandan alınan erkek arılarla uygun bir kafeste ya da odada çiftleştirilirse ana arının yumurtlaması içi en önemli işlem yapılmış demektir. Diğer işlemler de uygun şekilde yapılırsa ana arı yumurtlar ve koloni oluşturur. Yapılan işlemlerin doğru ya da yanlış oluşuna göre başarı oranı azalıp çoğalabilir.

Yani seralardaki kovanlarda çoğalan bombus ana ve erkek arılardan yeni koloniler üretilebilir.

Peki, bu ana ve erkek arılardan koloni üretmek doğru mudur, yanlış mıdır? Faydaları nedir, sakıncaları nedir?

Görüşlerini paylaşmak isteyen olursa konu daha doğru ve kolay anlaşılabilir.

[hammalarýnNACÝ]

aliii bey yazınızı yani soruma verdiğin cevabi yazınızı okudum. burdan tek kelime sölüyorum allah sizden ve sizin gibi düşünen sizin gibi yaşayan yani kendini insanımıza adıyan herkezden razı olsun diyorum.çok sevindim. ve gerçekten konuyu takip ettiğinizi hemen cevap vermenizden anladım.bu bir idealistlik ve ciddiyet işi bence.çok sağolun varolun ama şunuda yazmadan edemiycem hiç korkmayın rahat olun bizim çayımız içilir ekmeğimiz yenir gelin şöle başbaşa köyde bunu daha bol zaman içinde konuşalım tanrı misafirine her zaman kapımız açık soframız kurlu inanın bunu içten ve samimi olarak sölüyorum çok teşekkür ediyorum .hayırlı günler dilerim

[Ali Varol]

Bombus ana arısı



Bombus işçi arısı



Bombus erkek arısı

Bombus arısı bireyleri

Ana arının en belirgin özelliği iri olmasıdır. Başka bir ayırıcı özelliği de uçarken kalın bir ses çıkarmasıdır. İşçi arıların ilk çıkanları ufak olur. Sonra çıkanlar iri olur. Erkek arılar genellikle ana arıdan küçük, işçi arılardan büyüktürler.

[Ali Varol]

Bombus ana arıları ve erkek arılarının çiftleştirilmesi

Yurt dısındaki firmalardan polinasyon amacıyla
kullanılmak üzere ithal edilen ana arıların olusturdugu
koloniler, koloni yasam döngüsü sonunda ortalama 60-
70 adet genç ana arı ve 120-140 adet erkek arı
üretmektedirler (Gösterit, 2003)

Yukarıdaki alıntılar Akdeniz Ü. zooloji Bölümü deneme,araştırma sonuçlarındandır.

Çiftleştirme eylemi ışıklı bir ortamda yapılmalıdır. Bu en azından 1.1.1 m. Boyutlarında arıların kaçamayacağı telli bir kafes olabilir. Arıların kaçamayacağı, çiftleştikten sonra kolayca toplanabileceği alçak tavanlı bir oda da olabilir. Arıların uçarken sert yerlere çarpmaması için pencerelerde ışık geçiren ve yumuşak olan bir perde olması uygun olur.

Erkek arıların bir koloniden, ana arıların başka bir koloniden olması daha sağlıklıdır. Erkek arı, ana arı, ve bazı işçi arılar bazen aynı irilikte olabilir ve karıştırılabilir. En önemli fark ana arıların uçuş sırasında daha kalın bir ses çıkarmalarıdır Erkek arılar ötekilerden biraz daha tombulcadır. Çiftleştirme sırasında kafese 1 ana arıya karşılık 5 – 10 adet erkek arı konmalıdır.

Ana arılar eğer serada uçuyorlarsa, kelebek koleksiyoncularının kullandığı kelebek yakalama filesi işe yarayabilir. Doğadan yakalamak için de bu araç kullanılır. Taşımak için ışık geçirmeyen (koyu renkli) ama hava delikleri olan küçük kutular, toplu taşımalar için ışık geçirmeyen daha büyükçe kafesler kullanılabilir.

Çiftleştirme kafesinde çiçektozu hamuru ve şeker şurubu da konur. Köşelere pamuk, gibi yalıtım maddeleri konup,  çiftleşen ana arıların kuluçkaya yatma ya da kış uykusuna yatma eğilimleri gözlenmelidir. Bir hafta sonra erkek arılar kafesten alınır. Ana arılar iki hafta beraber beslenebilir. İki hafta sonra ihtiyaca göre ya kış uykusuna yatırılıp ileride kullanılmak üzere stoklanır. Ya da kuluçkaya yatırmak üzere kuluçka kafesine alınır.

[Ali Varol]

Sayın Hammaların Naci,
Güzel sözleriniz için teşekkürler. Güzel sözler söylemek te sizin iyiliğiniz. Uzunlar buraya çok uzak sayılmaz. Havanın iyi olduğu bir günde gelebilirim. Hem seradaki alaca dostları da ziyaret eder, gözlem yaparız. Hangi aşamadalar, ne yapıyorlar. Bal arısı kovanların oradaysa onları da tanırız.

Balarısı konusunda sitemizdeki yazıları okursan muhakkak faydalanırsın. Kafana takılan bir konu olursa da çekinmeden sorabilirsin. Selamlar.

[Ali Varol]

Kuluçka Makinası

Seradan, ticari bir kuruluştan ya da doğadan sağladığımız çiftleşmiş bir bombus ana arısı var elimizde; ne yapmamız gerekir?

Çiftleşmiş ana arıyı kuluçkaya yatırma işleminin açık ve kapalı ortam olmak üzere iki yolda yapılabildiğini ve açık yöntemin nasıl olacağını  “bombus yuvası nasıl yapılır” başlığı altında incelemiştik. Ancak ana arıları daha çabuk ve çok oranda yumurtlamasını sağlamak için 29 derece ıs ve % 60 – 70 nem ortamı olan bir “kuluçka makinası” ya da “kuluçka odası” kullanılması gerekir. Basit ve masrafsız bir kuluçka makinası nasıl yapılabilir?

Araç ve gereçler.

Taze toplanmış ya da derin dondurucuda saklanmış taze çiçektozu. Kurutulmuş çiçektozu kullanılmaz.(her ana arı için 500 gr. - 1 kg arası)
Küçük şurup yemliği ve invert şurup (koloni ömrü için 2 kg.)
Yalıtımlı bir dolap (Dolap üretilecek koni miktarında kovan alacak genişlikte olmalıdır. Elektriği az harcaması için yalıtımlı olması önerilir.)
Isıölçer (termometre)
Nemölçer (higrometre)
29 – 30 dereceye ayarlanabilecek termostatlı bir ısıtıcı (soba)
Yayvan, metalden (paslanmaz çelik) su kabı
20 cm uzunluğunda bir cımbız (Medikal araç gereç satılan yerlerde bulunur.)
Her ana arı için 20x20 cm. boyutunda yorgan pamuğu
Her ana arı için ufak birer kovan. (Kovanların uçma deliği yukarıda olmalıdır. Kovan resimlerini incele)

Makinenin (dolabın) alt kısmına termostatlı ısıtıcı ve ısıtıcının yanına içi su dolu yayvan kap konur Isıtıcı üflemeli olmamalı ve kızarmamalıdır. Isı ayarını yapacak termostat dolabın yukarı kısmında olmalıdır. Uç uca eklenmiş yani seri bağlanmış 600 watlık iki adet direnç teli (rezistans) delikli bir tuğla içinden dolanıp metal bir kutu içine alınıp sabitlenirse amaca hizmet edebilir. Bunu bir elektrikçi yapmalıdır. Dolabı alt ve üst kısmından iki adet havalandırma deliği de açılmalıdır. Termostatın bulunduğu üst bölmeye kuluçka kafesleri konmalıdır Bu düzenek arılar konmazdan önce elektriğe bağlanarak makine (dolap) içinde devamlı 29 derece ısı ve %60 – 70 nispi nem ayarının devam ettiği gözlenmelidir. Makine (dolap), gürültüsü, sarsıntısı olmayan kapalı, karanlık bir ortamda (odada) olmalıdır. Bakım sırasında ana arının kaçması olasılığına karşı önlemler alınmalıdır.

Ana arının kuluçkaya yatırılmasına ilkin küçük ve havadar bir plastik kutuda başlanabilir. (Tabanından başka her tarafı sıkça delinmiş yarım kg.lık saydam, ince plastik kutular bu işe hizmet edebilir.) Kutunun kapağı alta konup, kapaktan taban yapılır. Kutunun tabanına iki adet bal arısı analarını üretmek için hazırlanmış ana arı yüksüğü ağzı yukarı gelecek şekilde yapıştırılır. Birine invert şurup ya da bal doldurulur, birine de nohut kadar çiçektozu hamuru konur. Kutunun üstünde açılıp kapanabilen yemleme deliği açılmalıdır. Elde var ise refakatçı olarak genç bombus işçi arısı, yoksa genç işçi bal arısından 2, 3 tane konur. Sonra da ana arı konur.

Her gün ya da iki günde bir polen hamuru değiştirilmeli, şurup da ekşimeden değiştirilmelidir.15 -20 gün içinde yumurtlaması gerekir. Yumurtlamazsa ya çiftleşmemiş ya daha önce kuluçkaya başlamış ya da nematot, parazit gibi bir rahatsızlığı olmuş olabilir.

Ana arı yumurtlayıp 1. ya da 2. kuşak arılar çıktıktan sonra koloni yalıtım maddeleri (yorgan pamuğu) olan kovana aktarılabilir ve kuluçka makinesinden çıkarılabilir. Aktarma yapılırken ana arı yüksüklerinin yapıştırıldığı taban kısmı yani plastik kutunun kapağı bozulmadan bir bütün olarak kovana aktarılmalı ve üstü 1, 2 cm. kalınlığında pamukla örtülmelidir. Koloni sera ya da bahçeye konuncaya kadar çiçektozu hamuru ve şurup ile sera, ya da bahçeye konduktan sonra da şurup ile beslenmeye devam edilmelidir. Sera ya da bahçeye konup, uçmaya başlayınca çiçektozu verilmez. Serada ya da bahçede verimli bir tozlama yapabilmesi için işçi arılarım en azından 40 – 50 adet olması gerekir.

[Ali Varol]

Serada ana arılar ve erkek arılar kovandan çıkmışsa resimde görülen kelebek yakalama filesi gibi bir araçla yakalanabilir. Yakalanınca da kapağında hava delikleri olan ve içi kartonla ışık geçirmez duruma getirilmiş küçük kavanozlara konup kovana ya da kafese taşınabilir.

[munsal32]

Elimde ömrunu tamamlamış kovanlardan arta kalan ana ve erkek arılar var.Tariflere göre tabi .Bunlara kartondan bir yuva yaptım içine biraz pamuk koydum.Siteye yeni üye oldum ve arıcılık konusunda fazla bilgim yok.Arıları bu kutu içinde tutsam şekerli şurup ve polenle takviye yapsam dışarıya çıkarmadan üretim yapılabilirmiyim yoksa nasıl bir yol izlememi önerirsiniz.Açık bırakırsam nasıl olur acaba bilemedim.Teşekkürler.

[Ali Varol]

Merhaba münsal32,
Koloniden artakalan ana arı ve erkek arılardan yeni koloni oluşturulabilir mi?
Oluşturulabilir, ancak…
Ana arıların erkek arılarla çiftleştirilmiş olması şartıyla.
Çiftleşmiş ana arılar diyapoza girmeden de (uygun şartlar varsa) kuluçkaya yatabilir.
Çiftleşme konusunu bu bölümün önceki konularında bulabilirsiniz. Çiftleşme eyleminin bazı şartları vardır. Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki sitenin “bombus arılarının çiftleşmesi konusuna” da bakabilirsiniz:
http://bombusarilari1.blogspot.com/

[ozgur_can]

Ali bey Avrupada zamanında bu kolonileri toplamak yasak iken Hollandalı abilerimiz memleketimize gelip Bodrum-Mumcular Marmaris Milas gibi bombus terrestris arılarını çok sayın muhtarlarımıza ve köylülerimizde azcık money vererek bombus kolonilerini toplayıp toplayıp kendi ülkelerine götürüyor ve suni üretimini gerçekleştiriyorlar .Antalyada da şimdi bildiğim kadarıyla bir hollanda birde israil merkezli bombus üretim fabrikası var ve bütün antalya seralarına satış yapıyorlar yılda milyonlarca koloni paranın yarısıda devlet babamızdan
ayrıca kontrollü üretimini bilende yok coco cola gibi gizli dir.Öğrenciyken Antalya'da bu üretim yerlerinden birine gitmiştik tabiki sadece fabrikanın görünen kısımlarını gezdirdiler adamlar o kadar.
Akdeniz üniversitesinde de üretim araştırması yapıyorlardı o zamanlar tahminim hala yapıyorlardır .
Yoksa buldularmı  HELAL

[demirci_mehmet]

bombus açık alandada bahçelerde kullanılması uygun mu ...uygun düşerse badem bahçemde bombus bulundurmak isterim...

[Ali Varol]

Sn. demirci_mehmet,

Badem ağaçlarına, çiçek döneminde, eğer çevrede bal arısı varsa, bal arıları konar. Ama çevrede bal arıları yoksa bombus arıları konursa çok faydalı olur.

Ne demek "bombus arıları açık alanda da çalışır mı?"

Elbette çalışır. Soğuk ve yüksek yerlerde bal arılarının uçmadığı soğuk havalarda meyve ağaçlarını çoğunlukla bombus arıları tozlar.

Mesken yakınlarına konan bal arıları bazen komşuları rahatsız eder. oysa bombus arılarının böyle bir huyu da yok.

Forum üyelerinden Kumpınarı rümuzlu arkadaşımız elma bahçesine bombus arısı koyacağını yazmıştı.

Benim evin yakınlarında doğal yuvalarındaki bombus arılarının, bahçelerdeki badem, şeftali, kiraz, nar çiçeklerine bal arılarından daha çok konduğunu gözlemekteyim.

Esen kalın.

[hatkobi]

  Sayın Varol;
 Benim bahçedede bal arıları dışında benzer ve fazla vızıldayan arılar var. Ağız kısımları daha uzun. Bombus mu acaba.

[hatkobi]

   Sokma huylarıda yok. Koyu gri gibi. Yuvayada hiç rastlamadım. Ne eşek arısı, nede sarıca.

[Ali Varol]

Doğadaki bazı böcekler bitkilerdeki ve tozlama oranları

Sn. Hatkobi, doğada 400 civarında, yurdumuzda da 40 civarında bombus arısı çeşidi var. Bazı bombus çeşitleri bal arısı bibi ufak yapıdadır. Ayrıca bombus türlerinden başka bireysel olarak yaşayan irili ufaklı arı türleri de vardır. İnsanlarımız bunları kısaca yaban arıları olarak adlandırıyor. Bireysel yaşayan yaban arıları da bombuslar gibi toprak altına, ağaç gövdelerindeki deliklere, taş deliklerine yuva yapmaktadır. Ben yağmur suyu görmeyen korunaklı yerlerdeki dikine oluşmuş topraklarda çok miktarda deliklere rastladım. Arılar girip çıkıyordu. Doğada her yerde rastlayabiliyoruz.

Yukarıdaki grafikte bu yaban arılarının da doğada azımsanmayacak oranda tozlama etkinliklerine katıldıklarını görüyoruz.