Türkiye Bitkileri Sözlüğü kitabında ADAÇAYI bölümünü buraya aktarıyorum. Umarım derlemelere faydalı olur. Gerçi farklı kitapları karşılaştırmak bazen kafa karıştırıcı da olabiliyor.
Yazarı Prof. Dr. Ertan Tuzlacı, kendi alanında uzman bir bitki bilimci. Kendisinin ve öğrencilerinin Anadoluda’ki bir çok endemik bitkiyi literatüre sokmakta katkıları olmuş.
ADAÇAYI:
Ada çayının yurdumuzda en çok ve yaygın olarak bilinen asıl bitkisi Salvia Fruticosa türüdür.
Yurdumuzun batısı ve güneyinde deniz kıyılarında ve adalarda yetişen bir bitkidir. Yurdumuzun dışında diğer Ege adalarında da yetişir. Bol bulunduğu, çayının çok içildiği belirli bir adadan (örneğin Marmara Adası) veya Ege adalarından (Girit, Rodos, İstanköy ve Anadolu’ya yakın diğer adalardan) göçen yurttaşlarımızdan kaynaklanan bir ad olabilir. Yurdumuzda çay olarak kullanılan bazı Sideritis türlerine de ada çayı denilmekte ise de bu bitkiler çoğunlukla deniz kıyısından uzak ve dağlık yörelerde yetişirler. Bunlara yurdumuzda daha çok dağ çayı veya yayla çayı denilir.
Salvia sp. (Antalya)
Salvia aethiopsis (Bilecik)
Salvia Fruticosa (Antalya, Aydın, Balıkesir, Burdur, Çanakkale, Muğla, Tekirdağ)
Salvia pomifera (Aydın)
Salvia Sclarea (Bilecik)
Salvia Tomentosa (Balıkesir)
Salvia Verticillata (Ağrı)
Senin başvurduğun kaynağı tahmin ediyorum. Bir ara benzer bir çalışmayı ben de yapayım dedim ama kısa sürede kafam karıştı ve bıraktım.
Şimdi bitkiler sözlüğü ülkemizdeki en yaygın adaçayı türünün Salvia Fruticosa olduğunu yazıyor.
Fakat senin derlediğin ada çaylarında bu tür yer almıyor.
Ayrıca ülkemizin diğer bölgelerinde olan ve yerinde tespit edilen adaçayı türleri de yazılmış.
Yine karşılaştırınca ortaklık yok gibi.
Kitaptan Salvia ile başlayan bitkilerin yerel isimlerini de aktarıyorum.
SALVİA FRUTİCOSA:
Ada çayı (Antalya, Aydın, Balıkesir, Burdur, Çanakkale, Muğla, Tekirdağ)
Alme çalısı (Burdur)
Almecik (Burdur)
Boşşapla (Balıkesir)
Boşyaprağı (Balıkesir)
Çalba (Muğla)
Çalba çayı (Muğla)
Çapla (Çanakkale)
Dal çalbası (Antalya)
Dağ çayı (Aydın)
Dağ elması (Muğla)
Elma çalısı (Muğla)
Elmacık (Muğla)
Elmalı çalba (Muğla)
Moşapla (Çanakkale)
Moşaplı (Çanakkale)
Şapla (Çanakkale)
Tavşan Çalbası (Muğla)
Muğlalıların kafa epey karışık sanırım, bu bitkiye ne ad vereceklerini bilememişler
SALVİA POMİFERA
Ada çayı (Aydın)
SALVİA SCLAREA
Ada çayı (Bilecik)
Hürtmek (Karaman)
SALVİA TOMENTOSA
Ada çayı (Balıkesir)
Borcağla (İsparta)
Boz ot (İsparta)
Boz şabla (Balıkesir, İsparta)
Çalba (Isparta)
Mezar Otu (Balıkesir)
Moskof Çayı (Balıkesir)
Moşapla (Çanakkale)
Şabla (Balıkesir, Isparta)
Şalba (İsparta)
Yakı çalbası (Denizli)
Yakı otu (Denizli)
SALVİA VERTİCİLLATA
Ada çayı (Ağrı)
Dadırak (Erzurum)
Elmacık yaprağı (Niğde)
Kara ot (Rize)
SALVİA VİRGATA
Çapra (Amasya)
Ellikgıran (Niğde)
Fatmaana otu (Balıkesir)
Yılancık (İstanbul)
Senin referans aldığın kitabın yabancı kaynaklardan alınarak yapıldığını tahmin ediyorum. Ülkemiz bitki örtüsünden daha çok alıntılanan ülkelerin bitki örtüsüne göre yapılmış olabilir.